Αντάρτικα τραγούδια
ήμερα που είναι η ηρωική και πένθιμη επέτειος της βάρκιζας, η κε του μπλοκ είπε να το ρίξει στα αντάρτικα με τη βοήθεια του κ. γαζή που συγκέντρωσε τους στίχους από τα τραγούδια της αντίστασης σε ένα βιβλίο που το κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις δαμ.
Ξεκινάμε με τραγούδια για δοσίλογους
Τίνος είναι βρε γυναίκα τα παιδιά
Τόνα μου φωνάζει γιες
Τ’ άλλο μου φωνάζει για
Τίνος είναι βρε γυναίκα τα παιδιά
Τα κορίτσια πούχαν πρώτα ιταλούς
Τα κορίτσια πούχαν πρώτα γερμανούς
Τώρα έχουν εγγλεζάκια
Με κοντά παντελονάκια
Κι από πίσω ένα σύνταγμα ινδούς
Ας εξειδικεύσουμε καλύτερα στους γερμανοτσολιάδες του ράλλη.
Των γερμανοτσολιάδων
Εν-δυο, εν-δυο
φουστανέλα, τσαρούχ’, φούντα, φέσ’
εφτούνα τα ρούχα μι καίνι
κι αδίκως μου τάχουν φουρέσ’
-Άιν-τζβάι, άιν τζβάι
τσουλιά να μι λεν’ δε μ’ αρέσ’
ιγώ γερμανός είμι τώρα
καμάρ’ των ταγμάτων ες-ες
-Ιγώ είμ’ ιγώ κι δεν αργώ
ρουμιούς να σφάξου μάνι-μάνι
μι λεν λιφούς κι στου γιουρούς
τους τραυματίες έχου ξικάνει
-Άιν-τζβάι, άιν-τζβάι
λιφτά στου κιμέριμ΄ πουλλά
γι’ αυτά που μου λεν’ δε με νοιάζει
ο αδόλφος μου νάνι καλά
Ο στρατός του ράλλη
Τους βάλαν φουστανέλες και φεσάκια
Τσαρούχια με φονυτίτσα στην κορφή
Και νόμισαν πώς γίναν ευζωνάκια
Και περπατούν στητοί και λυγιστοί
Μα ξάφνου τον ελας σα δουν μπροστά τους
Τα παληκάρια τούτα της φακής
Αμέσως αμολάνε τα άρματά τους
Και τα ζωνάρια πέφτουν καταγής
Κι ο ράλλης τους κοιτά με απελπισία
Και το ξερό κεφάλι του χτυπά
Αχ, τι σοφά το λέει η παροιμία
Το ράσο δεν κάνει τον παπά
Στο γιάννη ράλλη
Γιαννάκη το ποτάμι πλημμυρίζει
Άκου, βρυχιέται, σπάζει τις φραγές.
-Φίλοι, μικρό κακό, μη σας φοβίζει
οι γερμανοί θα στείλουν τα ες-ες.
-Γιαννάκη ξύπνα, το νερό φουσκώνει,
τα πλήθη, ακούς, το δίκιο τους ζητάν
-Κούφιες φωνές, το αυτί μου δεν ιδρώνει
θα φτιάξω τους τσολιάδες να τους φαν.
-Γιάννη σε μύριους ξέσπασε χειμάρρους
νεροποντή, μας έπνιξε ο λαός
-Ε, τότε θα αμολήσω τους βουλγάρους
κι ας γίνουν όλα στάχτη, κουρνιαχτός.
Του κάκου, το ποτάμι όλο φουσκώνει
Όσο του χύνουμε αίμα πλημμυρά
Απ΄ το χαμό κανείς δε μας γλιτώνει
Θα μας ρουφήξουν τα άγρια του νερά
Κι ένα ακόμα τετράστιχο, απ’ το «είμαι του ελας αντάρτης»
Δε φοβάμαι την κρεμάλα, δε φοβάμαι το σκοινί
Και στο διάβα μου όλοι τρέμουν ράλληδες και γερμανοί
Ράλληδες, ταγματαλήτες, μπουραντάδες, γερμανοί
Τα κεφάλια σας θα πέσουν, απ’ τ’ αντάρτικο σπαθί
Στην ίδια κατηγορία είναι και τα τραγούδια για τον εδες του ζέρβα.
Η ίδρυση του εδες
Ο ταβουλάρης, σωστός μακελάρης
Εσκέφτηκε στα σοβαρά (τι λες)
Πως θα μπορέσει να βγάλει απ’ τη μέση
Ποιον λέτε το φουκαρά (για ιδές)
Έτρεξε πάλι με φούρια μεγάλη
Σε κάποιο γνωστό στρατηγό (λαγό)
Και φουσκωμένος του λέει ο καημένος
Αυτά τώρα που θα σας πω (πω-πω)
Βρε σα μπορείς το εαμ να διαλύσεις
Βάλε μάσκα να κλείσεις
Κάθε στόμα που θα δυσπιστεί
Βρε σα μπορείς τι σου έφερα ακόμα
Έλα φτιάξε το κόμμα
Να σου δώσω αυτά που ποθείς (λεφτά)
Κι ο ναπολέων φουσκώνει σα λέων
Και βάζει το ζήτημα μπρος (για ιδές)
Βρίσκει καμπόσους, σελέμηδες τόσους
Και φτιάχνει το κόμμα αυτό (εδες)
Κι έτσι αρχίζουν χωριά να γυρίζουν
Να τάζουν λεφτά με ουρά (παρά)
Εμάς να βρίζει και όλο να αφρίζει
Παντού να σκορπά συμφορά
Και στα στερνά η γκεστάπο διατάζει
Πως ο εδές θα την πάθει
Να χτυπήσει κρυφά τον ελας (κάπως αργά)
Κάπως αργά γιατί τόχουνε μάθει
Πως ο εδες θα την πάθει
Να σωθεί μια για πάντα η ελλάς (αμήν)
Υπήρχε επίσης για τον ζέρβα, μια ειρωνική παραλλαγή του γνωστού τραγουδιού, βάζει ο ντούτσε τη στολή του.
Αχ πωγώνι
Στέλνει ο ζέρβας στο πωγώνι
Το στρατό και ξεσπαθώνει
Δεύτερη φορά (2)
Για να κλέψει και να αρπάξει
Και τον κόσμο να ρημάξει
Βρε το μασκαρά (2)
Κι ο ελάς που ξαγρυπνάει πλάι στον καλαμά
Τούδωσε κλωτσά και πάει στα βαθιά νερά
Αχ, πωγώνι, μωρέ κακό πωγώνι
Για δεύτερη φορά ο ζέρβας τα πληρώνει
Στο ίδιο μήκος κύματος και κάποιες σατιρικές μαντινάδες απ’ τα δεκεμβριανά.
-Γυναίκες και μωρά παιδιά με μπόμπες τα χτυπάνε
Πάντα οι άγγλοι τόλεγαν ότι μας αγαπάνε
-Την έπαθαν στην ήπειρο και όλο τρέχει ο ζέρβας
Για να προφτάσει γρήγορα διανομή κονσέρβας
-Με πείνα οι άγγλοι φίλοι μας μάχονται την πατρίδα
Μα εδώ που η δάφνη φύτρωσε βγαίνει κι η λαχανίδα
-Μπρος στον ελας μας φεύγουνε οι άγγλοι κι οι χαφιέδες
Κι οι δρόμοι της πρωτεύουσας γεμίζουνε μπερέδες
- Ο άρης είν’ τριαντάφυλλο κι όπου να πάει μυρίζει
Κι ο ράλλης είναι γάιδαρος κι όπου να πάει γκαρίζει.
Μαζί με αυτά όμως συνυπήρχαν κι οι αυταπάτες.
Εμπρός εργάτη, αγρότη, αντάρτη στη γραμμή
Για μια καινούρια, ωραία ελεύθερη ζωή
Ο τσώρτσιλ, ρούσβελτ, στάλιν, συμμάχοι στο λαό
Κι αλύπητα χτυπάνε το δήμιο φασισμό
Ε γεια, άντε γεια, όλοι με καρδιά
Πολεμήστε για τη λευτεριά
Στην περίπτωση της σοβιετίας οι αναφορές αγγίζουν τα όρια της λατρείας.
Ψηλά απ’ τη μεγάλη την χώρα φύσηξε πάλι ο βοριάς
Στον κόσμο ξεχύνεται τώρα καινούρια πνοή λευτεριάς
Κάτι που φαίνεται πιο καθαρά στο παρακάτω ποίημα
Οι ρούσοι
Ω μα λες και να τ’ ακούσω
Νικητή να πουν το ρούσο;
Ω μα λες και να το σώσω
Νικητή να δω το ρώσο;
Άμα έρθουνε οι ρώσοι
Η κοιλιά μας θα γεμώσει
Οι ανθρώποι που νοούσι
Θένε νάρθουνε οι ρούσοι.
Παναγιά μου φέρε κείνοι
Π’ αγαπούν την ισοσύνη
Θάρθουνε οι ρώσοι πρώτοι
Και θα φέρουν την ισότη
Όταν έρθουνε εκείνοι
Ότι είναι σωστό θα γίνει
Άμα έρθουνε οι ρούσοι
Ίσα κι οι φτωχοί κι οι πλούσοι.
Αναμένω τσοι με λύσσα
Να γενούμεν όλοι ίσα.
Του χρόνου τέτοιαν εποχή
Δε θα υπάρχουνε φτωχοί
Η ομοιότητα με το τραγούδι στην περίοδο της τουρκοκρατίας –επί ορλοφικών νομίζω- που έλεγε «ακόμα ετούτη η άνοιξη ραγιάδες, ραγιάδες, ώσπου να ‘ρθει ο μόσκοβος» είναι εμφανής.
Να και μια ενδεικτική διασκευή στίχων στο «ατσάλινο τείχος».
Σαν ατσάλινος γίγας που αλύγιστος ορμάει
Στα πεδία των τίμιων μαχών
Με αρχηγούς το βοροσίλοφ, τιμοσένκο και μπουντιένι
Που είναι μάνες του κόκκινου στρατού
Με τα τανκς, τα αεροπλάνα και τους όλμους
Και ψυχή σαν του κόκκινου στρατού
Με καθοδήγηση λαμπρή του στρατηλάτη μας στάλιν
Ξεψυχάει ο αγκυλωτός του φασισμού
Μια τρίτη κατηγορία τραγουδιών είναι όσα περιγράφουν την κοινωνία για την οποία παλεύουν οι αγωνιστές του εαμ/ελας. Όπως για παράδειγμα σε αυτό το τετράστιχο.
Αυτά που έγραψε ο ρήγας, έναν καιρό, παλιό καιρό
Οι παρτιζάνοι στα μπαλκάνια, το κάνουν έργο ζωντανό
Θα φτιάσουμε μια κοινωνία, όλοι οι λαοί να ενωθούν
Μίση παλιά κι άλλες έχθρες παντοτινά να ξεχαστούν
Ή ακόμα στο τραγούδι: απ’ τους κάμπους τα λαγκάδια
Είν’ απέραντος ο κάμπος και τα χέρια λιγοστά
Ας δουλέψουν οι αφεντάδες με τα χέρια τα απαλά
Ας δουλέψουν οι κυράδες που φορούν μεταξωτά
Τι τις θέλουμε τις λίρες πούναι τόσο λαμπερές
Να τις κάνουμε μασέλες για να τρώνε οι γρηές.
Εξίσου γλαφυροί είναι κι οι παρακάτω στίχοι
Αν είσαι κι αν δεν είσαι
Αν είσαι κι αν δεν είσαι του βασιλιά παιδί
Να μάθεις να δουλεύεις αν θες να τρως ψωμί
Σφυροδρέπανο κι αξίνα
Κάτω ο φασισμός κι η πείνα
Αν είσαι κι αν δεν είσαι και του δημάρχου γιος
Να μάθεις να δουλεύεις αν θέλεις για να τρως
Σφυροδρέπανο κι αστέρι
Και γροθιά με τόνα χέρι.
Άντε να πάμε πέρα και τι να κάνουμε
Να ιδούμε τη ρωσία κι ας αποθάνουμε
Το σφυρί και το δρεπάνι
Τους φασίστες θα ξεκάνει
Ήρθε ο καιρός μας, ήρθε, βαράτε τα βιολιά
Να ιδεί μιαν άσπρη μέρα κι η φτωχολογιά
Σφυροδρέπανο κι αξίνα
Κι ο ελάς μες στην αθήνα
Για τους εαμίτες είναι καθαρό ότι το δίκιο θα κριθεί απ’ τον αγώνα τους
Στους δρόμους
Στους δρόμους θα κριθεί το δίκιο
Στους δρόμους θα πνιγεί ο σατράπης
Κι απ’ τη σκληράδα θα φυτρώσει
Το νιο βλαστάρι της αγάπης
Στους δρόμους, στους δρόμους που βάφτηκαν με αίμα
Της νέας ζωής ανατέλλει η αλήθεια
Του κόσμου θεμέλιο, αγάπη και γέλιο
Φουσκώνουν πλατιά πανανθρώπινα στήθια
Κι ότι στο πλευρό τους θα αγωνιστούν οι γυναίκες...
(Ήρθε η ώρα κι η γυναίκα στον αγώνα να ριχτεί
Να παλαίψει αντρειωμένα, τίποτα να μη σκεφτεί).
…καθώς επίσης και τα παιδιά
Έχουμε τα φτερά του αετού, του λιονταριού την χάρη
Τη γρηγοράδα τ’ αλαφιού και την ορμή του Άρη
(από τον ύμνο των αετόπουλων)
Αντί επιλόγου, παραθέτω τρία αποσπάσματα.
Το πρώτο είναι από έναν από τους ύμνους του εαμ, σε στίχους και μουσική του ποιητή βασίλη ρώτα. Για τον οποίο ομολογώ πως μέχρι και το λύκειο τον γνώριζα μόνο από το ποίημα για τους οκτώ σπουργίτες και μια ρόγα από σταφύλι (τσίρι-τίρι, τσιριτρό). Αφού αυτά μας έμαθαν στο σχολείο...
Λευτεριά πανώρια κόρη
Κατεβαίνει από τα όρη
Κι ο λαός την αγκαλιάζει
Και χορεύει και γιορτάζει
Εαμ-εαμ, φωνή λαού
Που φτάνει ως τ’ άστρα του ουρανού
Εαμ-εαμ, αντιλαλεί
Όλη η ελλάδα μια φωνή
Το δεύτερο απόσπασμα είναι από το καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς του χρόνη μίσσιου κι αναφέρεται με κωμικοτραγικό τρόπο σε έναν πολύ γνωστό στίχο από ένα αντάρτικο.
Ήθελα λοιπόν να σου πω πως όταν ήμουν δεμένος καθιστός σε αυτή την καρέκλα με τα τετράγωνα πόδια, με βάραγε μια κουφάλα και μου ‘λεγε, ώστε πανανθρώπινη τη θέλατε, ε πούστη; Και δώσ’ του βάραγε. Εννοούσε τη λευτεριά. Δε λέει το τραγούδι: θέλουμε λεύτερη εμείς πατρίδα και πανανθρώπινη τη λευτεριά; Ποτέ δε μπόρεσα να καταλάβω γιατί του ‘κατσε στο στομάχι το πανανθρώπινη.
Τέλος ένα απόσπασμα από κάποιο τραγούδι που αναφέρεται ονομαστικά σε κάποιους αρχηγούς των γερμανοτσολιάδων και προσφέρει άθελά του κάποιους συνειρμούς με το σήμερα.
Λύσσαξαν να πιούνε αίμα, τίμιο αίμα του λαού
Και με γερμανούς στο πλάι, θάνατο σκορπάν παντού
Χαριτάκηδες, τσιλίφες, μηλιαρέσηδες αισχροί
Και πατσαίοι, τσουραπαίοι, του λαού τρανοί εχθροί
Άντε κι άλλη βάρκιζα μη μας ξανάβρει
Αναδημοσιεύται από: sfyrodrepano.blogspot.com/2011/02/blog-post_12.html